Από τη Σύσκεψη στη Θεσσαλονίκη
Η εισήγηση μου στη σύσκεψη της Αριστερής Πρωτοβουλίας ΠΑΣΟΚ στη Θεσσαλονίκη, Κυριακή 2 Δεκεμβρίου 2012.
Στην πολιτική αποδείχθηκε πολλές φορές ότι δεν υπάρχουν ιερές γραφές και δόγματα. Είναι η ίδια της η φύση της τέτοια, που απαιτεί πολλές φορές νέες προσεγγίσεις, νέες αναλύσεις , καθώς κοινωνικές διεργασίες και καθημερινές εξελίξεις διαμορφώνουν νέα πλαίσια μέσα στα οποία όσοι εκφράζουν πολιτικό λόγο πρέπει να κινηθούν.
Υπάρχουν όμως κάποια δεδομένα που αφορούν στη συγκρότηση και τη λειτουργία των πολιτικών σχηματισμών, τα οποία άσχετα με τις όποιες εξελίξεις χαρακτηρίζουν τις κατευθυντήριες γραμμές τους και τα οριοθετούν το ένα από το άλλο.
Όταν αυτά αλλοιώνονται, όταν αυτά γίνονται δυσδιάκριτα ή μεταλλάσσονται τότε τίθεται εν αμφιβόλω η ίδια η ύπαρξη του πολιτικού φορέα.
Στην πολιτική ιστορία καταγράφονται και θα καταγράφονται δύο τουλάχιστον συγκρουόμενα μεγάλα πολιτικά σχήματα, που εκφράζουν διαχρονικά διαφορετικές κοινωνικές τάξεις, στρώματα και συμφέροντα:
Από τη μία πλευρά τα κόμματα της συντήρησης, με τα όποια ονόματα τους αλλά με συγκεκριμένες ιδεολογικές αναφορές που αποτελούν τους διαχρονικούς πολιτικούς εκπροσώπους των συμφερόντων της άρχουσας τάξης και από την άλλη εκείνα που εκφράζουν εκείνες τις κοινωνικές συμμαχίες που στέκονται απέναντι σε αυτή και συνήθως με τη μαρξιστική θεώρηση αποτελούν τα αντικείμενα της εκμετάλλευσης.
Μπορεί οι ονομασίες να είναι διαφορετικές στη διάρκεια των χρόνων αλλά όλοι συμφωνούν ότι σε μια κοινωνία ταξικών αντιθέσεων η σύγκρουση θα είναι πάντοτε ανάμεσα στο κεφάλαιο και τις δυνάμεις της εργασίας, επαναλαμβάνω όπως και αν τα ονομάσει κάποιος, όποια δευτερεύοντα χαρακτηριστικά και αν τους δώσει.
Συντήρηση και πρόοδος, συντηρητικές πολιτικές και προοδευτικές πολιτικές σε μια αέναη σύγκρουση του χθες και του σήμερα.
Ο νεοφιλελευθερισμός αναγνωρίζεται από τον συντηρητισμό τον οποίο αποπνέει: Δεν ζητά ποτέ αλλαγές, ζητά μόνο περιορισμό του χρήματος με προκάλυμμα το μονεταρισμό, ζητά μόνο εξισορρόπηση χρηματιστική, αλλά όχι κατ’ ανάγκη δομικές μεταβολές του παραγωγικού συστήματος. Όραμα του Νεοφιλελευθερισμού είναι η επιστροφή σε κάποιο φανταστικό παρελθόν , κάποια «χρυσή εποχή», στην οποία οι αξίες ήσαν πραγματικές και δεν είχαν διαβρωθεί από την αφθονία του χρήματος. Όμως αυτό βέβαια, σε τελευταία ανάλυση εξυπηρετεί αυτούς που έχουν ήδη δικούς τους πόρους και δεν έχουν ανάγκη δανεισμού.
Ο μονεταρισμός είναι σε ανταγωνιστική σχέση απέναντι στη δυνατότητα των δομικών μεταβολών και του καλώς εννοούμενου εκσυγχρονισμού.
Αυτές οι επισημάνσεις , νομίζω ότι , είναι απαραίτητες για τη συνέχεια του συλλογισμού αλλά και για την καλύτερη ανάγνωση των σημερινών δεδομένων.
Το αντίπαλο στρατόπεδο των σοσιαλιστικών – σοσιαλδημοκρατικών ή εργατικών κομμάτων, βρίσκεται σε μόνιμη από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 κρίση στρατηγικής και προσανατολισμού.
Σοσιαλδημοκρατία: η χαμένη ευκαιρία.
» Η σοσιαλδημοκρατία έχει τόση σχέση με το σοσιαλισμό όση έχει Φάντης με το Ρετσινόλαδο», είχε πει ο Ανδρέας Παπανδρέου όταν τα στελέχη της « Δημοκρατικής Άμυνας» είχαν θέσει το 1975 το θέμα.
Τα σοσιαλδημοκρατικά και σοσιαλιστικά κόμματα γεννήθηκαν ως κόμματα του κόσμου της εργασίας και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Προσπαθούσαν να διαμορφώσουν ένα πρόγραμμα διεκδικήσεων και στόχων για το εργατικό κίνημα ενώ συγχρόνως ο τελικός τους σκοπός ήταν αυτός της ανατροπής του παρόντος συστήματος. Η συνεχής πάλη μεταξύ τελικού σκοπού και καθημερινών στόχων, τα οδήγησε σε τρεις μεγάλες αναθεωρήσεις.
Με την πρώτη εγκατέλειψαν ουσιαστικά τον στόχο της επανάστασης και υιοθέτησε την πορεία προς τον σοσιαλισμό μέσα από μεταρρυθμίσεις, εντός του καπιταλιστικού συστήματος και όχι ενάντιά του. Πρόκειται ουσιαστικά για την γνωστή διαπάλη Μπερνστάιν και Καούτσκι στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα
Με τη δεύτερη αναθεώρηση εγκατέλειψαν κάθε σχεδιασμό υπέρβασης του καπιταλισμού, επιδιώκοντας κυρίως να του δώσουν ένα περισσότερο κοινωνικό και δίκαιο πρόσωπο. Η αναθεώρηση αυτή οδήγησε τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα σε «συμφιλίωση με τον καπιταλισμό» σύμφωνα όμως με σοσιαλδημοκρατικούς όρους . Κλασικό παράδειγμα αποτελεί το πρόγραμμα του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Γερμανίας που υιοθετήθηκε στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε το 1958 στο προάστιο της Βόννης, Bad Godesberg . Στο συνέδριο αυτό εγκαταλείφθηκε επισήμως ο μαρξισμός.
Σήμερα, βρίσκονται σε μια διαδικασία τρίτης αναθεώρησης, η οποία οδήγησε τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα στη συμφιλίωση με τον καπιταλισμό αυτή τη φορά με όρους νεοφιλελευθερισμού (στην εποχή της παγκοσμιοποίησης). Οι σοσιαλδημοκράτες επιδιώκουν να εμφανιστούν ως οι εκσυγχρονιστές και οι πιο αποτελεσματικοί διαχειριστές του καπιταλιστικού συστήματος.
Αυτός ο νέος αναθεωρητισμός, τείνει, μετά την εγκατάλειψη των θέσεων της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας, να εγκαταλείψει και τα σύμβολα, τις ιστορικές παραστάσεις και εικόνες που την συνόδευαν από την ημέρα της εμφάνισής της στο ιστορικό προσκήνιο. Η αλλαγή των συμβόλων σηματοδοτεί την συνειδητή απόφαση εγκατάλειψης του παρελθόντος . Σήμερα τα ιστορικά εργατικά κόμματα της Δύσης βιώνουν μία ακόμα κρίση, που τώρα όμως αγγίζει τον πυρήνα της ιστορικής τους ταυτότητας.
Συνολικά, ο νέος αναθεωρητισμός δείχνει να γνωρίζει τι θέλει να εγκαταλείψει αποδεχόμενος πλήρως την οικονομική λογική του συστήματος , αλλά δεν μπορεί να προσδιορίσει πού θέλει να πάει, δεδομένου ότι έχει εγκλωβιστεί στις σημερινές δυνατότητες του καπιταλισμού και δεν μπορεί να σκεφτεί κάτι πέραν αυτών. Ακόμη περισσότερο ίσως να μην μπορεί να προσδιορίσει επειδή δεν υπάρχει κάτι να προσδιορίσει στο πλαίσιο της ακολουθούμενης λογικής του. Το αδιέξοδο είναι συνηθισμένη κατάληξη πολλών πολιτικών επιλογών στο παρελθόν και ως εκ τούτου και στο παρόν και στο μέλλον. Καθίσταται εμφανές ότι η σοσιαλδημοκρατία δεν μπορεί να επιβιώσει , ως τέτοια , κάνοντας απλά κριτική στον άλλο πυλώνα του συστήματος τους χριστιανοδημοκράτες-λαϊκά κόμματα , απλά και μόνο για λόγους εκλογικής τακτικής.
Στην πραγματικότητα παρακολουθούμε την αργή έκλειψη του σοσιαλδημοκρατικού / σοσιαλιστικού προτάγματος από την προοδευτική ευρωπαϊκή πολιτική. Σήμερα το σοσιαλιστικό πρόταγμα το συναντάμε ως ιδεοληψία, δημαγωγία ή νοσταλγία.
Η εμμονή στο αποτυχημένο μοντέλο της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας, δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε αδιέξοδα το ΠΑΣΟΚ.
Όχι γιατί μόνο αυτό το μοντέλο ωραιοποιεί τον καπιταλισμό, παρακάμπτοντας το πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο του Σοσιαλισμού.
Αλλά γιατί έχει πλήρως υποστεί οριστική μετάλλαξη.
Η αποδοχή του νεοφιλελευθερισμού από σοσιαλδημοκρατικές ηγεσίες, σημαίνει ότι πλέον η σοσιαλδημοκρατία έχει γίνει ένα καθαρά αστικό κόμμα και δεν έχει σχέση με την «παλιά» σοσιαλδημοκρατία, ούτε στο πρόγραμμα, ούτε στις ιδέες ούτε ακόμα και στην κοινωνική της βάση, τον κόσμο που εκφράζει δηλαδή.
Αυτή η άποψη φαίνεται να ταιριάζει με τις εμπειρίες εκατομμυρίων εργαζόμενων και νεολαίας που έχουν υποστεί τις πιο σκληρές επιθέσεις από «σοσιαλιστικές» κυβερνήσεις και βλέπουν τα κόμματα που ίσως παλιότερα πίστευαν, τώρα να βρίσκονται συχνά στην απέναντι πλευρά όταν παλεύουν.
Η σοσιαλδημοκρατία υποσχόταν ότι με το δρόμο των μεταρρυθμίσεων ο καπιταλισμός θα μπορούσε να εξελιχθεί σταδιακά προς το σοσιαλισμό. Αυτός ο δρόμος αποδείχθηκε αδιέξοδος στην πράξη καθώς κάθε φορά που ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα αναλάμβανε να κάνει πράξη αυτές τις διακηρύξεις, κατέληγε να ασκεί άκρως συντηρητικές πολιτικές. Σήμερα μάλιστα δεν υπόσχονται καν αυτό: όταν μιλάνε για μεταρρυθμίσεις τους δίνουν την έννοια που τους δίνει ο νεοφιλελευθερισμός. Ναι, είναι αλήθεια ότι το ιδεολογικό περιεχόμενο της σημερινής σοσιαλδημοκρατίας είναι το πιο συντηρητικό στην ιστορική της διαδρομή.
Ο καπιταλισμός έγινε αποδεκτός από τους σοσιαλδημοκράτες με περίπου τόσο ενθουσιασμό όσο είχαν πάντα οι φιλελεύθεροι, συχνά όμως έγινε αποδεκτός χωρίς πολλή κριτική.
«Απορρίπτουμε το μοντέλο της Σοσιαλδημοκρατίας γιατί ωραιοποιεί τον καπιταλισμό , παρακάμπτοντας το πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο του Σοσιαλισμού» επέμεινε ο Ανδρέας Παπανδρέου, πολλά χρόνια αργότερα το 1987!
Το ιδεολόγημα της Κεντροαριστεράς
Από το 1996 και μετά αρχίζει και αναπτύσσεται ένα καινούργιο ιδεολόγημα, με κεντρικούς εκφραστές συντηρητικών αντιλήψεων πολιτικούς, υπέρμαχους του λεγόμενου «εκσυγχρονισμού», σε μια προσπάθεια να επενδυθεί με ιδεολογικά χαρακτηριστικά η δεξιόστροφη – συντηρητική πορεία του ΠΑΣΟΚ.
Με το «Αριστερά» προσπαθούν να ευνουχίσουν τις πραγματικά προοδευτικές καταβολές του Κινήματος, ενώ με το «Κέντρο» δίνουν την πραγματική διάσταση της νέας πολιτικής θεώρησης των πραγμάτων.
Πολιτική διαχείρισης που περιορίζεται στα όρια ενός υποτιθέμενου κράτους ευημερίας, χωρίς καμία αμφισβήτηση ιδιοκτησιακών και παραγωγικών σχέσεων, πάντοτε στα πλαίσια του υπάρχοντος συστήματος, όπου ακόμη και ο αυτονόητος εξορθολογισμός των δυσπλασιών του κράτους θεωρείται κάτι σαν επανάσταση! Η κατεύθυνση είναι η πλήρης αποδοχή της κυριαρχία των νόμων της αγοράς στην πολιτική.
Το ιδεολόγημα της Κεντροαριστεράς που προβάλλεται ακόμη και σήμερα από τους εραστές της νεοσυντηρητικής μετάλλαξης του ΠΑΣΟΚ, αποτελεί ένα ανιστόρητο εφεύρημα, χωρίς καμία πολιτική αναφορά, πλήρως αποιδεολογικοποιημένο , που δεν μπορεί να χαρακτηρίσει μια πορεία αλλαγής παρά μόνο μια πορεία συναλλαγής με τους ρυθμιστές της κοινωνικής και πολιτικής ζωής της χώρας.
Με απλά λόγια για όσους το εφεύρανε είναι προφανές ότι αναζητούσανε και αναζητούν το μεγάλο συμβιβασμό , γιατί έτσι εκτιμούν ότι θα μπορούν να συνεχίζουν να αποτελούν στοιχεία της κρατικής διαχείρισης και της εξουσίας. Αναζητούν με σύγχρονους όρους μια νέα Ένωση Κέντρου, που θα κλείνει το μάτι προς τα Αριστερά ασκώντας όμως πολιτικές που θα είναι πλήρως αποδεκτές από τη συντηρητική τάξη των αγαπητών, τραπεζιτών και Βιομηχάνων.
Η εξέλιξη του ιδεολογήματος
Τις τελευταίες ημέρες, από την ηγετική ομάδα, κατασκευάστηκε ένα νέο ιδεολόγημα, ενδεικτικό της σύγχυσης που επικρατεί στα ανώτερα κλιμάκια του κινήματος:
«Η ανάταση της παράταξης θα έρθει με την ανάταση της χώρας», λένε…
Μια λογική απλοϊκή, λανθασμένη, ανιστόρητη και επικίνδυνη. Που έχει όμως μια βασική στόχευση:
Τη νομιμοποίηση και μονιμοποίηση της συνδιαχείρισης σε επίπεδο κυβερνητικής εξουσίας και την προσχεδιασμένη και ειλημμένη απ΄ ότι φαίνεται απόφαση να συμμετάσχει και επίσημα το ΠΑΣΟΚ στην Κυβέρνηση Σαμαρά. Μια λογική που λέει ότι συμμετέχω για να απολαύσω τους καρπούς της όποιας επιτυχίας της χώρας, αλλά που είναι ταυτόχρονα και το κύκνειο άσμα του προοδευτικού ΠΑΣΟΚ.
Και εξηγούμαι:
Είναι απόλυτα λανθασμένη γιατί υποβιβάζει τις κοινωνικές διεργασίες που συντελούνται στην ελληνική κοινωνία στο επίπεδο των μετρήσιμων οικονομικών αποτελεσμάτων, που όμως δεν είναι αποτέλεσμα προοδευτικών αλλά βαθειά συντηρητικών πολιτικών.
Θυμίζω στους αναθεωρητές της προοδευτικής μας φυσιογνωμίας ότι τα οικονομικά αποτελέσματα δεν συμβαδίζουν πάντοτε με την ενδυνάμωση και τη νίκη του ΠΑΣΟΚ. Κλασσικό παράδειγμα το 2004, όταν οι δείκτες ευημερούσαν, το εκλογικό αποτέλεσμα κατέδειξε ότι η κοινωνία των πολιτών οριοθέτησε διαφορετικά και έκρινε επίσης με άλλα κριτήρια τη διακυβέρνηση της χώρας!
Είναι επικίνδυνη, γιατί επιτείνει στο όνομα της αναμονής των όποιων αποτελεσμάτων απαραίτητες διεργασίες που πρέπει να γίνουν ΣΗΜΕΡΑ στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, συμβάλλοντας στην ακόμη μεγαλύτερη απαξία του.
Είναι αδιέξοδη γιατί δεν απαντά στο βασικό ερώτημα: Τι θα εκφράζει το ΠΑΣΟΚ διαφορετικό από τη ΝΔ, όταν θα ταυτίζονται στο άμεσο μέλλον σε επίπεδο κυβερνητικής εξουσίας, μιας εξουσίας που θα οδηγείται σε ακόμη περισσότερα αντιλαϊκά μέτρα, μιας εξουσίας που θα συμβάλλει στην πλήρη κοινωνική διάλυση, στη βίαιη φτωχοποίηση και στη μετατροπή της χώρας σε παρία της Ε.Ε.
Είναι η λογική της συγκαλυμμένης, οριστικής μετατροπής του ΠΑΣΟΚ σε ένα μικρό, νεοσυντηρητικό σχηματισμό, που θα εξυπηρετεί λίγους, θα εκφράζει ακόμη πιο λίγους και τελικά θα έχει το τέλος ανάλογων σχηματισμών που αδυνατώντας να εκφράσουν οποιαδήποτε κοινωνική ανάγκη, θα περάσουν στη λήθη της ιστορίας.
Υπάρχει μία και μοναδική προϋπόθεση ανάτασης, αναγέννησης και επιβίωσης του ΠΑΣΟΚ. Και επειδή η ύπαρξη του σηματοδοτεί και μια αναγκαία παράμετρο για την σωτηρία της χώρας, επειδή η δημοκρατική παράταξη αποτελεί βασική συνιστώσα της πορείας της χώρας, η επιβίωση της αποκτά διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Ποια είναι αυτή;
Το ΠΑΣΟΚ ταυτίστηκε στη συνείδηση του λαού σαν ένα κίνημα προοδευτικό, σαν φορέας αλλαγής και όχι συναλλαγής, σα δύναμη ανατροπής και όχι συμβιβασμού.
Το ΠΑΣΟΚ όσο θα ταυτίζεται με τον γνήσιο εκφραστή της συντήρησης στη χώρα, όσο θα βαδίζει με τα ίδια βήματα, όσο θα ασκεί πολιτικές ενάντια στα συμφέροντα τη κοινωνίας, όσο θα μετατοπίζεται στον πολιτικό χάρτη προς τα δεξιά, όσο θα απομακρύνεται από τις ιστορικές καταβολές, όσο θα προσβάλει τις μνήμες και τις παρακαταθήκες των αγώνων του, τόσο θα απομονώνεται, τόσο θα μικραίνει , τόσο θα μετατρέπεται σε φορέα – καθρέπτη της κρίσης, τόσο θα απαξιώνεται και τόσο θα γίνεται μισητό από εκείνους που το πίστεψαν, το υπηρέτησαν, στρατεύτηκαν και αγωνίστηκαν για εντελώς διαφορετικά ιδανικά.
Το ΠΑΣΟΚ αναδείχθηκε σαν κυρίαρχη έκφραση ενός μαζικού και προοδευτικού ρεύματος με ριζοσπαστικό πατριωτικό , πολιτικό και κοινωνικό προσανατολισμό. Το ΠΑΣΟΚ από την ίδρυση του σαν σύγχρονο και ριζοσπαστικό σοσιαλιστικό κίνημα, κατάφερε και να υπερβεί τις όποιες δυσκολίες και να εκφράσει μια συγκεκριμένη προοπτική για το λαό και την πατρίδα. Για αυτό ρίζωσε στις καρδιές του λαού. Για αυτό νίκησε.
Το ΠΑΣΟΚ δεν συμβιβάστηκε με τις κεντρώες λογικές αλλά τις αφομοίωσε και τις έδωσε νέο πιο ριζοσπαστικό περιεχόμενο.
Το ΠΑΣΟΚ για τον κόσμο αλλά και για εμάς έχει περιεχόμενο όσο μπορεί να εκφράζει και να προωθεί ένα πρόγραμμα ΡΙΖΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ, που αφορά το Έθνος , τους θεσμούς, την οικονομία και την κοινωνία.
Το ΠΑΣΟΚ της δεξιάς πολιτικής, της συγκυβέρνησης με το Σαμαρά, της λεηλασίας των εργαζομένων, των συντηρητικών απόψεων, της αποϊδεολογικοποίησης, της οπισθοχώρησης και του εναγκαλισμού με τις παρυφές της νέο-συντήρησης δεν μπορεί να ανακάμψει, δεν μπορεί να αναγεννηθεί. Μπορεί μόνο να μετατραπεί σε κάτι άλλο. Πάντως δεν θα είναι ΠΑΣΟΚ.
Για αυτό το λόγο αντί να κατασκευάζονται ιδεολογήματα που δεν μπορούν να σταθούν στην απλή λογική, που επιτείνουν την ιδεολογική σύγχυση και συγκαλύπτουν την πραγματικότητα, οφείλει να πάρει σημαντικές αποφάσεις, καθοριστικές για τη συνέχεια του.
Αποχώρηση από την Κυβέρνηση Σαμαρά : Για να σηματοδοτήσει μια διαφορετική πρόταση και να μπορεί να πείσει ότι εκφράζει κάτι διαφορετικό.
Παραδοχή των λανθασμένων επιλογών που οδήγησαν στην Ελλάδα του μνημονίου. Θα είναι μια γενναία πράξη ύψιστης πολιτικής ευθύνης απέναντι στο λαό και τους ανθρώπους που στρατεύτηκαν σε αυτό.
Συζήτηση, επεξεργασία και κατάθεση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου εξόδου από την κρίση, με κεντρικούς άξονες την αναγκαιότητα επαναδημιουργίας μιας κοινωνίας συνοχής, ανθρωπιάς και αξιοπρέπειας για τον καθένα, την πολιτική διαπραγμάτευση για την οριστική λύση του προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα και τέλος τη συμμετοχή με αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης όλων σε μια προσπάθεια ανασύνταξης, δημιουργίας και βηματισμού προς το μέλλον. Όχι λαϊκισμός, όχι υποσχέσεις, όχι ανεδαφικές προσεγγίσεις. Η αλήθεια γυμνή, καθαρή και ειλικρινής για όλους. Όχι μόνο για τους φτωχούς και τους διαλυμένους από την κρίση.
Όποιος θεωρεί μονόδρομο τις μονεταριστικές πολιτικές δεν μπορεί να μιλά στο όνομα του ΠΑΣΟΚ.
Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι είναι κάτι περισσότερο από αναγκαίο να επαναδιατυπώσουμε αλλά και να επαναδιαπραγματευθούμε τη σχέση μας με την Ευρώπη.
Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί και δεν πρέπει ούτε να αποδεχτεί ,ούτε να υπηρετήσει μια Ευρώπη τριών ταχυτήτων. Δεν μπορεί να διεκδικήσει την επόμενη ημέρα σαν παρίας μιας παρέας ισχυρών, ούτε να συμβιβαστεί με τη λογική του φτωχού και εξαρτημένου που κάνει τα πάντα προκειμένου να τον λυπηθούν οι πλούσιοι «συγγενείς»! Να μιλήσουμε και πάλι για την αναγκαιότητα πραγματικής σύγκλισης και ενιαίας πορείας. Για αποτελεσματικής αναδιανεμητική πολιτική προς όφελος των κρατών-μελών του ευρωπαϊκού νότου και των οικονομικά καθυστερημένων περιοχών. Για κάλυψη των ανισοτήτων οι οποίες δημιουργούνται από την ίδια τη διαδικασία και λειτουργία της ελεύθερης και ενιαίας αγοράς.
Να θυμίσουμε και να διεκδικήσουμε και πάλι το όραμα μας για μια Ενωμένη Ευρώπη. Τι περιλαμβάνει το όραμα της ενωμένης Ευρώπης για μας; Το σεβασμό της λαϊκής κυριαρχίας, της δημοκρατίας και σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.. Τη διασφάλιση των ατομικών και συλλογικών ελευθεριών. Την ανάδειξη της εθνικής πολιτιστικής ταυτότητας των κρατών-μελών. Την οικονομική ανάπτυξη και πλήρη απασχόληση του εργατικού δυναμικού. Τη δωρεάν Παιδεία και ιατρική περίθαλψη. Την κοινωνική μέριμνα. Την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων από οποιαδήποτε επιβουλή, την προστασία του περιβάλλοντος. Αυτό είναι το όραμα της ενωμένης Ευρώπης.
Επαναπροσδιορισμός και οριοθέτηση της ιδεολογικής μας φυσιογνωμίας.
Οφείλουμε να απαντήσουμε θετικά και επιθετικά.
Να μην υποταχθούμε μοιρολατρικά στη συγκυρία και την καθημερινή φθορά.
Να ξεφύγουμε από τις συμπληγάδες του άκριτου δογματικού λόγου και μιας λογικής που παγιδεύει, που αναγορεύει τη διαχείριση της εξουσίας , ως αυτοσκοπό.
Για αυτό πιστεύουμε ότι το ΠΑΣΟΚ οφείλει να προχωρήσει εδώ και τώρα, στην αναγκαία και επιθυμητή αναγέννηση της φυσιογνωμίας, της στρατηγικής, της πολιτικής , των ιδεών, των προτύπων, των αξιών και των πρακτικών του.
Αυτή η προσπάθεια αναγέννησης είναι μια πορεία σύγκρουσης και αντιπαλότητας:
1. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με την ιδεολογική ανυποληψία που οδηγεί σε πολιτικό θάνατο.
Η ταύτιση του ΠΑΣΟΚ και του ιστορικού του ρόλου με την πολιτική και τα προγραμματικά σχέδια κομμάτων της Βόρειας Ευρώπης , που έχουν κατά καιρούς εφαρμόσει μια κλασσική σοσιαλδημοκρατική πολιτική είναι και ανιστόρητη και επικίνδυνη καθώς ταυτίζει διαφορετικές ιστορικές, κοινωνικο – οικονομικές συνθήκες , διαφορετικά μοντέλα σκέψης , θεσμών και συστημάτων.
2. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με την προσπάθεια μετατροπής ενός Κινήματος από δύναμη Αλλαγής σε βοηθητικό υποστήριγμα ενός συστήματος που έχει σαν στόχο την υποταγή στις απαιτήσεις και τις πολιτικές φόρμες, των συντηρητικών δυνάμεων της Ευρώπης.
3. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με τη λογική ενός ορισμένου τύπου πολιτικής και κοινωνικής διαπάλης, ενός συγκεκριμένου τύπου οικονομικού προγραμματισμού, ενός συνηθισμένου τύπου σκέψης, διαλόγου και δράσης, που έχει κλείσει τον κύκλο του.
Οφείλουμε να καταλάβουμε ότι το μέλλον έχει ανοίξει , χωρίς να μας ρωτήσει, ένα λογαριασμό με το Έθνος, για την κοινωνία, για όλους τους πολιτικούς σχηματισμούς, για όλους τους κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς , για όλα τα συνδικάτα, για όλους τους πολίτες.
Αυτό το λογαριασμό οφείλουμε να τον ξοφλήσουμε χωρίς καμία δυνατότητα υπεκφυγής και άρνησης.
4. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με τις λογικές της αυθεντίας.
Σε αντίθεση με αυτές τις λογικές εμείς αντιλαμβανόμαστε ότι η επιτυχής κατάληξη της προσπάθειας μας στηρίζεται στον ουσιαστικό διάλογο, σε αποτελεσματικές μορφές πρωτοβουλιών και πράξης, σε συναινέσεις, σε αναζήτηση και οικοδόμηση των αναγκαίων μίνιμουμ συγκλίσεων και κοινών στάσεων πάνω στη διαλεχτική σύνθεση των αντιθέσεων.
5. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με τη λογική του κόμματος στελεχών.
Η νικηφόρα πορεία του ΠΑΣΟΚ οφείλεται και στην κινηματική του μορφή. Όταν αυτή έπαψε να υπάρχει – η αλήθεια είναι ότι πολλοί προσπάθησαν για αυτό – απομονώθηκε βίαια από την κοινωνία, πορεύτηκε ένα μοναχικό δρόμο, χωρίς να μπορεί να ανατροφοδοτεί τις δυνάμεις του και κατέληξε σε ένα σχηματισμό, πολιτικά και οργανωτικά απονευρωμένο, αδύναμο να παρέμβει στις εξελίξεις, πολύ περισσότερο δε να τις καθορίσει.
Σήμερα οφείλουμε να δώσουμε απαντήσεις ανατρεπτικές και αναιρετικές αυτών των αρνητικών όψεων της πολιτικής μας.
Η απαντήσεις μας οφείλουν να συναρτώνται με την υιοθέτηση μιας πολιτικής κουλτούρας μαχόμενης, όχι για το παρελθόν αλλά για το μέλλον. Οφείλουν να συμπορεύονται με μια διαδικασία αναζήτησης , ψηλάφησης και προπαντός δοκιμασίας των δυνατοτήτων μας για αυθεντικούς προσδιορισμούς του προγραμματικού μας λόγου και σχεδιασμού.
6. Σύγκρουση και αντιπαλότητα με τη λογική της υποταγμένης σοσιαλδημοκρατίας
Αξίζει ο κόπος να ξανασυζητήσουμε και να ξαναθυμηθούμε 5 λέξεις με νόημα και αξία, με σημασία και προοπτική και για τη θεωρητική μας ανάλυση και για την καθημερινή μας πρακτική:
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ.
Ελληνικός γιατί προσδιορίζουμε με αυτόν τον τρόπο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας περιφερειακής χώρας του ευρωπαϊκού Νότου. Με συγκεκριμένη κοινωνική και οικονομική δομή, με συγκεκριμένη και ιδιαίτερη πολιτική ιστορία και ιδιαίτερο συσχετισμό πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων.
Δημοκρατικός γιατί προσδιορίζουμε την ευαισθησία μας στην αρχή της Ελευθερίας και την ιδέα της Δημοκρατίας. Κοινοβουλευτική Δημοκρατία και Πλουραλισμός δεν είναι μια μικρή λεπτομέρεια αλλά συστατικό στοιχείο της φυσιογνωμίας και της πορείας μας.
Ειρηνικός γιατί δεν έχουμε καμία σχέση με στρατηγικές εφόδου και βίαιη επιβολή καθεστώτων. Προσδιορίζει τα Μέσα που προκρίνουμε, υιοθετούμε και πιστεύουμε. Μοναδική πηγή εξουσίας είναι ο Κυρίαρχος Λαός.
Δρόμος γιατί ανάμεσα στη σημερινή κοινωνία και την αυριανή υπάρχει μια απόσταση που πρέπει να διανυθεί . Μια μεταβατική φάση με κοινωνικές , πολιτικές, οικονομικές και ιδεολογικές αντιφάσεις, μια διαδικασία σύγκρουσης ανάμεσα στο παλιό και το νέο.
Σοσιαλισμός γιατί προσδιορίζουμε και σηματοδοτούμε μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς καταπίεση , χωρίς αλλοτρίωση. Μια κοινωνία ανοιχτή και σύγχρονη, δημοκρατική και δίκαιη, ελεύθερη και αυτοδιαχειριστική, μια κοινωνία πολιτών με ελευθερίες και δικαιώματα, με αυτονομία.
Σηματοδοτεί την κλίμακα προτεραιοτήτων, επιλογών και αξιών.
Ταυτόχρονα σηματοδοτεί ένα νέο πρότυπο παραγωγής .
Η λέξη ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ σηματοδοτεί το πραγματικό περιεχόμενο των πιο ισχυρών πανανθρώπινων αξιών.
Ο ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ σηματοδοτεί το πραγματικό όνομα και το πραγματικό νόημα στις ιδέες της ελευθερίας και της δημοκρατίας , της δικαιοσύνης και της ισότητας.
Όλα αυτά πρέπει να ειπωθούν, να παλευτούν και να καταγραφούν σε ένα Συνέδριο ουσίας και αποτελέσματος.
Το τελευταίο διάστημα ακούγονται διάφορες απόψεις και μάλιστα από πρόσωπα του προεδρικού περιβάλλοντος. Τελευταίο χτύπημα αυτό του επιστημονικού διευθυντή του ΙΣΤΑΜΕ, του Σιακαντάρη, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ ζητά αυτό να είναι το τελευταίο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ και κάνει λόγο για νέο φορέα της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Σε αυτό το τελευταίο συνέδριο προτείνει να συμμετέχουν με προσκλήσεις οι πάντες και τα πάντα, καταργώντας μια ουσιαστική παράμετρο ενός Συνεδρίου ενός συγκροτημένου κόμματος, που είναι η συμμετοχή των εκλεγμένων αντιπροσώπων του.
Έτσι όμως δεν μπορούν να υπάρξουν αποφάσεις, δεν μπορούν να καταμετρηθεί η δύναμη των προτάσεων και δεν μπορεί να διασφαλιστεί στο ελάχιστο μια στοιχειωδώς δημοκρατική διαδικασία.
Κάποιοι βιάζονται να τελειώσουν με το ΠΑΣΟΚ, προσπαθώντας να αποενοχοποιήσουν το εγώ τους. Λες και λειτούργησαν εκτός ΠΑΣΟΚ όλα αυτά τα χρόνια, λες και δεν ήταν αυτοί που εκλέγονταν με τη σημαία του ΠΑΣΟΚ και που σαν ΠΑΣΟΚ συμμετείχαν στις Κυβερνήσεις.
Κάποιοι το είπαν καθαρά, χαρακτηρίζοντας το ΠΑΣΟΚ σαν φούσκα, ότι δεν μπορούν να κουβαλούν τα αρνητικά μιας πορείας. Θέλουν να εμφανιστούν σαν από παρθενογέννηση, ξεχνώντας όμως ότι εξαιτίας του ΠΑΣΟΚ χάρηκαν προνόμια που σε άλλη περίπτωση ούτε με κιάλια δεν θα τα έβλεπαν.
Θεωρώ ότι το Συνέδριο που εξαγγέλθηκε για το Φεβρουάριο, αν θέλουν να είναι Συνέδριο ουσίας θα πρέπει να είναι ουσιαστικό και να τηρηθούν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες.
Και εκεί να παρθούν οι όποιες αποφάσεις, να εκλεγούν νέα όργανα, να χαραχτούν νέες πολιτικές , να διαμορφωθούν οι νέοι συσχετισμοί.