Συμφωνία με πολλές δόσεις και ασφυκτικούς μηχανισμούς ελέγχου στις Βρυξέλλες. Μέσα στο Δεκέμβριο θα γίνει η εκταμίευση της δόσης, ύψους 34,4 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 9,3 δισ. ευρώ θα δοθούν σε τρεις υπο-δόσεις μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2013.
Η συμφωνία θα οδηγήσει σε μείωση του δημόσιου χρέους κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες ή 40 δισ. ευρώ, στο 124% του ΑΕΠ το 2020, και ουσιαστικά κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022.
Συντονισμένες δράσεις
Η μείωση του δημόσιου χρέους θα προέλθει από μια σειρά συντονισμένες δράσεις, στις οποίες συμφώνησαν ύστερα από μαραθώνια συνεδρίαση οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, σήμερα τις πρώτες πρωινές ώρες.
Ειδικότερα, μειώνεται κατά 100 μονάδες βάσης, από τις 150 στις 50 μονάδες, το επιτόκιο που ισχύει για τα διμερή δάνεια που δόθηκαν στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος. Οι μνημονιακές χώρες, δηλαδή Πορτογαλία και Ιρλανδία, δεν θα συμμετάσχουν στη μείωση για όσο διάστημα παραμένουν σε καθεστώς στήριξης. Επίσης μειώνεται κατά 10 μονάδες βάσης το κόστος της προμήθειας που καταβάλλεται από την Ελλάδα για τα δάνεια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Επεκτείνεται η αποπληρωμή των διμερών δανείων που θα λάβει η Ελλάδα από το ΕΤΧΣ για 15 χρόνια, ενώ αναβάλλεται η καταβολή τόκων για την Ελλάδα για τα δάνεια αυτά κατά 10 χρόνια.
Οι εταίροι θα προχωρήσουν στην επαναγορά ελληνικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Η αγορά ομολόγων θα γίνει με ανώτατη τιμή όχι μεγαλύτερη από την αξία που είχαν στο κλείσιμο της δευτερογενούς αγοράς στις 23 Νοεμβρίου.
Με την απόφαση αυτή, που θα επικυρωθεί από τα εθνικά κοινοβούλια, ανοίγει ο δρόμος για την εκταμίευση των τριών εκκρεμών δόσεων. Τα 34,4 δισεκατομμύρια θα καταβληθούν μέχρι τις 13 Δεκεμβρίου, ύστερα από σχετική απόφαση του Eurogroup της 13ης Δεκεμβρίου. Τα υπόλοιπα θα καταβληθούν σε τρεις δόσεις το πρώτο τρίμηνο του 2013, υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα μας θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της, συμπεριλαμβανομένης και της φορολογικής μεταρρύθμισης.
Αποχωρώντας από τη συνεδρίαση του Eurogroup, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, δήλωσε ότι «χαιρετίζει τη συμφωνία η οποία και θα μειώσει την αβεβαιότητα, αυξάνοντας την εμπιστοσύνη για την Ελλάδα και την Ευρώπη».
Μηχανισμοί ελέγχου
Ο επικεφαλής του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, εξήρε εκ νέου, κατά τη χθεσινή συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε τη συνεδρίαση, τις προσπάθειες που έχει καταβάλει η Ελλάδα και υπενθύμισε τους μηχανισμούς ελέγχου και τους αυτόματους σταθεροποιητές που καλύπτουν τις τυχόν αποκλίσεις στον προϋπολογισμό.
Η κα Λαγκάρντ τόνισε επίσης ότι η Ελλάδα θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της, αλλά ανέφερε ότι θα εισηγηθεί την εκταμίευση των χρημάτων που αναλογούν στο Ταμείο από την επόμενη δόση, μόνο αφού ολοκληρωθεί επιτυχώς το Πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων.
Όπως διευκρίνισε στη συνέχεια ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων του Eurogroup, Τόμας Βίζερ, το πρόγραμμα επαναγοράς θα ξεκινήσει άμεσα και θα καλυφθεί από υπάρχοντα χρήματα του προγράμματος, όχι νέα.
Το παρασκήνιο που οδήγησε στο συμβιβασμό
Η χθεσινή συνεδρίαση, παρότι ξεκίνησε με αισιόδοξες δηλώσεις και εκτιμήσεις, στην πορεία άρχισε να δυσκολεύει και να εξελίσσεται σε άγρια κόντρα μεταξύ της κας Λαγκάρντ και του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Η επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού απέρριπτε τη μία μετά την άλλη τις προτάσεις που παρουσίαζαν οι Ευρωπαίοι εταίροι, γιατί αυτές δεν οδηγούσαν στη μείωση του δημόσιου χρέους κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες ή περίπου 40 δισ. ευρώ.
Και δεν οδηγούσαν στο παραπάνω ποσό, γιατί ορισμένοι υπουργοί, όπως ο κ. Σόιμπλε και οι ομόλογοί του, της Φινλανδίας και της Ολλανδίας, έθεταν συνεχώς το θέμα του κόστους που θα είχε για τις χώρες τους κάθε συνιστώσα της συμφωνίας που παρουσιαζόταν από τον πρόεδρο του Εurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Έγιναν αλλεπάλληλες συναντήσεις εκτός αίθουσας μεταξύ του κ. Γιούνκερ και του Γερμανού υπουργού, επειδή ο κ. Σόιμπλε εκνευρίστηκε από τις διαρροές που γίνονταν από άλλους υπουργούς μέσω… twitter, με αποτέλεσμα να πληροφορούνται οι δημοσιογράφοι για την εξέλιξη της διαπραγμάτευσης. Ωστόσο, μέχρι αργά τη νύχτα, δεν είχε βρεθεί λύση.
Οι Γερμανοί επιχείρησαν, κάποια στιγμή, να «σαλαμοποιήσουν» τις αποφάσεις, προτείνοντας να αφήσουν ορισμένες για την επόμενη τακτική συνεδρίαση του Εurogroup, στις 3 Δεκεμβρίου. Η απόπειρα αυτή προσέκρουσε στην άρνηση της κας Λαγκάρντ, ενώ και ο κ. Γιούνκερ ζητούσε συνολική απόφαση σε αυτή τη συνεδρίαση, ωστόσο το Βερολίνο επέμενε.
Η επικεφαλής του ΔΝΤ ζητούσε από τους Ευρωπαίους πρώτα να αποφασίσουν τα μέτρα και μετά θα εξετάσει το αίτημά τους για μια μετακίνηση του διεθνούς οργανισμού από την αρχική του θέση, ώστε να βρεθεί ο κοινός τόπος που θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Οι διαφωνίες μεταξύ των εταίρων αφορούσαν σχεδόν όλες τις συνιστώσες της απόφασης και η αιτία ήταν το κόστος. Όπως ανέφερε Ευρωπαίος διπλωμάτης, στο «τραπέζι» βρέθηκαν, κάποια στιγμή, 10 συνδυασμένα μέτρα, με στόχο να βρεθούν τα 40 δισ. ευρώ.
Αυστηροί οι όροι χορήγησης
Στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Eurogroup, αναφέρεται ότι τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης είναι διατεθειμένα και για την περαιτέρω μείωση των επιτοκίων στα διακρατικά δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα, όταν η χώρα μας επιτύχει το ποσοστό πρωτογενούς πλεονάσματος που προβλέπεται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Στόχος, όπως προκύπτει από τη σχετική ανακοίνωση του ΔΝΤ, είναι να μειωθεί το ελληνικό χρέος «πολύ κάτω» από το 110% του ΑΕΠ το 2022.
Το πρόγραμμα συνοδεύεται από αυστηρούς όρους παρακολούθησης του προϋπολογισμού και των ιδιωτικοποιήσεων από ειδική ομάδα, ενώ ειδική μνεία γίνεται στη λειτουργία των ρητρών αυτόματης δημοσιονομικής διόρθωσης, όταν υπάρχουν αποκλίσεις στην εκτέλεση του προϋπολογισμού ή την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων. Ο πρόεδρος του EFSF, Κλάους Ρέγκλινγκ, δήλωσε ότι το Ταμείο θα παρακολουθεί τον ελληνικό ειδικό λογαριασμό και πως η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να ενημερώνει πριν και μετά, για την κίνηση του λογαριασμού.
Παράλληλα, για την καταβολή του δεύτερου τμήματος της δόσης, που θα γίνει στο πρώτο τρίμηνο του 2013, ο επίτροπος Ολι Ρεν δήλωσε ότι το ποσό θα καταβληθεί σε τρεις δόσεις, ανάλογα με την πορεία εφαρμογής των μέτρων και των δεσμεύσεων. Στα «προαπαιτούμενα» εντάχθηκε και η φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τον Ιανουάριο.
Οι δηλώσεις των Κυβερνόντων
«Όλα πήγαν καλά. Το παλέψαμε οι Έλληνες, όλοι μαζί, και αύριο ξεκινάει μια καινούργια μέρα για όλους τους Έλληνες. Αύριο θα έχουμε περισσότερα να πούμε με λεπτομέρειες», δήλωσε ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς τα ξημερώματα και επικοινώνησε με τους πολιτικούς αρχηγούς που στηρίζουν την κυβέρνηση.
«Η σημερινή απόφαση του Eurogroup και του ΔΝΤ είναι σημαντική διότι κρατά την Ελλάδα στο ευρώ, της δίνει σημαντική ευκαιρία να βγει από το φαύλο κύκλο της ύφεσης και της υπερχρέωσης και συμβάλει στη μείωση του χρέους της», είπε ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας.
Υπογράμμισε ακόμη ότι η σημερινή απόφαση απελευθερώνει πόρους μέσω της μείωσης των επιτοκίων των δανείων που έχει συνάψει η Ελλάδα με τις χώρες της ευρωζώνης και με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
«H Ελλάδα είναι πλέον χώρα που δανείζεται με πολύ χαμηλά επιτόκια σε σχέση με άλλες χώρες στην ευρωζώνη», πρόσθεσε.
Eυ. Βενιζέλος: Nέα αφετηρία
«Το πλαίσιο που διαμορφώθηκε στο Eurogroup είναι η νέα αφετηρία που χρειάζεται η χώρα μετά από εννέα μήνες αναμονής», δήλωσε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ο Ευάγγελος Βενιζέλος και πρόσθεσε:
«Οι λεπτομέρειες έχουν τη σημασία τους, το κρίσιμο όμως είναι η μεγάλη εικόνα. Και αυτή είναι αναμφίβολα θετική χάρις στις σκληρές θυσίες του ελληνικού λαού. Σε εμάς, τις Ελληνίδες και τους Έλληνες, εναπόκειται τώρα να αξιοποιήσουμε το πλαίσιο αυτό και να οργανώσουμε τις εσωτερικές προϋποθέσεις της εθνικής ανάκαμψης».
Φ. Κουβέλης: Αποφασιστικό βήμα για την παραμονή στο ευρώ
Τη συμφωνία Ε.Ε. και ΔΝΤ υποδέχθηκε θετικά και ο Φώτης Κουβέλης. «Οι αποφάσεις του Eurogroup, με τη συνέχιση της χρηματοδότησης και τη μείωση των επιβαρύνσεων του χρέους, συνιστούν αποφασιστικό βήμα για την παραμονή της χώρας στο ευρώ», αναφέρει σε δήλωσή του ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ.
Παρατηρεί πάντως πως σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν να γίνουν πολλά ακόμη για την αντιμετώπιση της κρίσης, συμπληρώνοντας πως και η Ελλάδα πρέπει να συμμετέχει ουσιαστικά σε αυτή τη διαδικασία.
«Η χώρα μας πρέπει να συνεχίσει τη μεγάλη προσπάθεια για τη σταθεροποίηση και την ανάκαμψη, με ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα, προώθηση αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση της ύφεσης και δημιουργία ενός δικτύου κοινωνικής υποστήριξης», καταλήγει ο κ. Κουβέλης.