Η πρώτη φάση αναδιάταξης του πολιτικού σκηνικού σαν αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και της αδυναμίας αντιμετώπισης των επιπτώσεων της στην κοινωνία από τις άλλοτε κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις του τόπου, ολοκληρώθηκε με πλήρη επιτυχία για όσους προσέβλεπαν στην ολοκληρωτική υποταγή της χώρας.
Επιλέχθηκαν και προωθήθηκαν οι πλέον κατάλληλοι για αυτό και διαμορφώθηκαν και τα κατάλληλα υποστηρίγματα, προκειμένου να διασφαλιστεί η μετάβαση στη νέα εποχή της πλήρους Βαλκανοποίησης της χώρας.
Κόμματα αδύναμα, σε μόνιμη κρίση, χωρίς πολιτική ταυτότητα, χωρίς στρατηγική. Κόμματα της κρίσης σε μόνιμη κρίση αντιπροσώπευσης, κόμματα του σήμερα, χωρίς προοπτική.
Πολιτικές φιγούρες που πουλούν τη γραφικότητα τους και τις διασυνδέσεις τους με τα κέντρα λήψης των ουσιαστικών αποφάσεων, που στηρίζουν μια και μόνη λογική διαχείρισης της κρίσης και αυτοαναγορεύονται σε ρόλο ρυθμιστή του πολιτικού συστήματος.
Και βεβαίως οι απαραίτητοι συνεργάτες καθώς το πείραμα Παπαδήμου και κυρίως οι αποδόσεις του θα παραμένουν πάντοτε η επιλογή της άλλης ημέρας.
Η σημερινή χαρτογράφηση του πολιτικού συστήματος δεν μπορεί να εντοπίσει αυτό που λέμε προοδευτική παράταξη. Αναζητείται αλλά δεν είναι πουθενά.
Αυτό που υπάρχει είναι τα υπολείμματα του άλλοτε κραταιού ΠΑΣΟΚ, πρόσωπα κυρίως και όχι κόμμα με την έννοια ενός συγκροτημένου κόμματος με κοινωνικές αναφορές, μαζί με «εκπρόσωπους» υποτίθεται άλλων κομματιών της κεντροαριστεράς που δεν εκφράζουν τίποτα και απλά διασφαλίζουν την πολιτική τους ύπαρξη
Και δεν είναι η εικόνα της Βουλής ή τα ποσοστά καταγραφής στις εκλογικές διαδικασίες, αλλά η κοινωνική απαξία και η πλήρης απομάκρυνση από τις ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας.
Το υπάρχον πολιτικό σύστημα γέρνει επικίνδυνα προς τη συντήρηση, δημιουργώντας μια πολιτική ανισορροπία ιδιαίτερα επικίνδυνη.
Η ανισορροπία του πολιτικού συστήματος της κρίσης έγκειται στο γεγονός ότι απέναντι σε ένα ιδιαίτερο μεγεθυμένο συντηρητικό στρατόπεδο, δεν υπάρχει συγκροτημένη και ικανή πολιτικά και οργανωτικά προοδευτική παράταξη. Υπάρχει ο κοινωνικός χώρος, υπάρχουν οι δυνάμεις εκείνες που μπορούν να συνεισφέρουν, δεν μπορούν όμως να εκπροσωπηθούν πολιτικά.
Η κρίση πολιτικής εκπροσώπησης είναι εδώ πιο έντονη από κάθε άλλη φορά.
Οι κοινωνικές διεργασίες δεν βρίσκουν πολιτική αντιστοίχηση και το πολιτικό υποκείμενο που θα εμπνεύσει, θα δράσει, θα ενοποιήσει, θα εκφράσει και τελικά θα διεκδικήσει τα αιτήματα των πολλών θιγόμενων από τα αποτελέσματα των μνημονιακών πολιτικών, που θα λειτουργήσει σαν καταλύτης για μια άλλη πορεία της χώρας, απλά δεν υπάρχει.
Και δεν υπάρχει γιατί οι δυνάμεις που υπηρέτησαν και υπηρετούν τις πολιτικές της κρίσης, δεν μπορούν και δεν είναι δυνατόν να εκφράσουν τις νέες κοινωνικές ισορροπίες που δημιούργησαν αυτές οι πολιτικές. Τι μπορούν να εκφράσουν ταξικά και άρα προοπτικά τα κόμματα που συμπίπτουν στην ψήφιση των μνημονίων, όταν αυτές οι πολιτικές συγκρούονται με την κοινωνία;
Η απουσία όμως της προοδευτικής παράταξης καθορίζει τις αρνητικές εξελίξεις.
Η πολιτική αδυναμία του χώρου μας διευκολύνει την επιβίωση των μετρίων αλλά χρησίμων για τις επιλογές του συστήματος, αδυνατεί να αντιμετωπίσει την κατασυκοφάντηση της πολιτικής ιστορίας και διαδρομής της προοδευτικής παράταξης της πατρίδας, αδυνατεί να αντιμετωπίσει την συντηρητικοποίηση της κοινωνίας, που στα απόνερα της ανακυκλώνει το λαϊκισμό, τη ξενοφοβία, την απογοήτευση και την δημιουργία μιας πλασματικής εικόνας για την Αριστερά και την προσφορά της.
Μιλάμε για μια κοινωνία όπου η φτώχεια, η απογοήτευση, η έλλειψη οράματος και προοπτικής την οδηγεί σε τιμωρητικές επιλογές, στάσεις αντι- και επικίνδυνες πολιτικές αντιστοιχίσεις.
Στο πρόσφορο έδαφος του λαϊκισμού αναπτύσσονται απόψεις ιδιαίτερα επικίνδυνες για την ίδια τη δημοκρατία, την ίδια στιγμή που τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης (φτώχεια και ανεργία) λειτουργούν ενισχυτικά για την ανάπτυξη των νεοφασιστικών μορφωμάτων με ξενοφοβικά και εθνικιστικά χαρακτηριστικά.
Η καλλιέργεια της ιδεοληψίας ότι για όλα φταίει η πολιτική (και όχι οι επιλογές συγκεκριμένων πολιτικών), ότι η πολιτική είναι συνώνυμο της απάτης και της λαμογιάς, ότι φταίει η δημοκρατία που τα συστήματα διαπλοκής και διαφθοράς καθόρισαν εξελίξεις, ότι φταίει ο μετανάστης για τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, ότι σε αυτό και σε κάθε άλλο πολιτικό σύστημα όλοι ίδιοι είναι, άρα δεν τους χρειαζόμαστε είναι η κλασσική μεθοδολογία ανάπτυξης των ξενοφοβικών και νεοφασιστικών κομμάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί παρά μόνο με ανατροπή των συνθηκών που δημιουργούν στη λαϊκή βάση αυτές τις ψευδαισθήσεις.
Η Γαλλία της δεκαετία του ’80 είναι ένα καλό παράδειγμα για το πως αναπτύσσονται αντιδημοκρατικές απόψεις, όταν κρίση , ανεργία, υποανάπτυξη και υποερφορολόγηση διαλύουν τις αδύναμες κοινωνικά ομάδες. Κάπως έτσι η «κόκκινη» Μασσαλία μετατράπηκε σε προπύργιο του Λεπέν.
Με τη μετατόπιση και του ΣΥΡΙΖΑ στη συντηρητική πλευρά του πολιτικού χάρτη ( οι πολιτικές επιλογές και οι πρακτικές διαμορφώνουν το πολιτικό πρόσημο κάθε κόμματος), ο χώρος της προόδου, της πραγματικά προοδευτικής και ρεαλιστικής Αριστεράς, παραμένει κενός…
Όχι ότι τον εξέφρασε πολιτικά ο ΣΥΡΙΖΑ.
Απλά λειτούργησε σαν η δεξαμενή συγκέντρωσης των ψήφων και των πολιτών που απογοητευμένοι από τον πολιτικό συμβιβασμό και μετάλλαξη του ΠΑΣΟΚ και γοητευμένοι από την έκφραση του υποτιθέμενου «αριστερού» λαϊκισμού, επέλεξαν τη συγκέντρωση τους εκεί.
Οι διαχωριστικές γραμμές που τράβηξε η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ με την κοινωνία με κορύφωση την κυβερνητική συνεργασία με τη ΝΔ ήταν οι θρυαλλίδες για τη διάλυση του χώρου, ενός πολιτικού χώρου που για πολλά χρόνια όμως αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα αποιδεολογικοποίησης , αποσύνδεσης με τα κοινωνικά κινήματα, υποχώρηση της εσωκομματικής δημοκρατίας και της αξιοκρατίας.
Έτσι το κίνημα ΠΑΣΟΚ συρρικνώθηκε ως συλλογικό πολιτικό υποκείμενο, προδόθηκαν οι αρχές του, ο κόσμος του και το προοδευτικό του πρόγραμμα, σε μια κρίση όπου μεταξύ των άλλων υπονομεύτηκε πολύ σοβαρά η συμμαχία προοδευτικών και πολιτικών δυνάμεων που διαμόρφωσαν αυτό το κίνημα.
Ας κρατήσουμε τα προηγούμενο στην αναζήτηση των όρων και των προϋποθέσεων για τη δημιουργία της προοδευτικής παράταξης.
Για να προχωρήσουμε λοιπόν σε αυτή, για επαναφέρουμε την πολιτική ισορροπία στη χώρα μας, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή και κυρίως να αντιληφθούμε τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας σήμερα.
Προτάσεις που ξεκινούν από τα σημερινά απομεινάρια της κρίσης, που ανακυκλώνουν λογικές που ηττήθηκαν, που δεν έχουν καθαρό, προοδευτικό πρόσημο, που εμφανίζονται πρόθυμες για οικουμενικές και συγκυβερνήσεις, που αναζητούν μονίμως τη θαλπωρή της εξουσίας είναι από χέρι καμένες. Καταδικασμένες σε αποτυχία. Και δεν αντέχουμε άλλη! Δεν αντέχουμε νέο σχήμα 58 ή ΕΛΙΑ ή ΔΗΜΑΡ πες με Θεοχαρόπουλο.
Να ξεκινήσουμε από την αρχή.
Να συζητήσουμε σοβαρά για τα πέντε μεγάλα ζητήματα που προκύπτουν για τη χώρα από εδώ και στο εξής:
Τη βαθιά ύφεση, τη νέα φτώχεια, την υποχώρηση της Δημοκρατίας, το έλλειμμα λαϊκής και εθνικής κυριαρχίας και βεβαίως το ποιες πολιτικές δυνάμεις θα οδηγήσουν στην έξοδο από την κρίση και την κηδεμονία.
Οι απαντήσεις και οι συμφωνίες σε αυτά τα πέντε κυρίαρχα θέματα μπορούν να αποτελέσουν τη βάση πάνω στην οποία οφείλουμε να χτίσουμε το νέο.
Συγκολλητικό στοιχείο πρέπει να είναι η σύνδεση με τις προοδευτικές κοινωνικές δυνάμεις, αγροτών- εργατών- μισθωτών- νεολαίας- μικρών και μεσαίων επιχειρηματιών- αυτοαπασχολουμένων ανέργων και δημιουργικών δυνάμεων της χώρας, αλλά και η πλήρης αντίθεση με τις αντιφάσεις και τις πολιτικές δυισμού και διχασμού μεταξύ των προοδευτικών πολιτικών και των ασκούμενων πολιτικών της κυβέρνησης.
Με απλά λόγια δεν είναι αριστερά ο ΣΥΡΙΖΑ και δεν νοείται να λειτουργεί στο όνομα της καθώς ρεαλιστική αναγκαιότητα είναι η έξοδος από την κρίση με προοδευτική και σοσιαλιστική πολιτική, όχι με πολιτική τρόικας και μνημονίου.
Όραμα μας αδιαπραγμάτευτο, η αλλαγή της κοινωνίας.
Μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς καταπίεση , χωρίς αλλοτρίωση.
Μια κοινωνία ανοιχτή και σύγχρονη, δημοκρατική και δίκαιη, ελεύθερη και αυτοδιαχειριστική, μια κοινωνία πολιτών με ελευθερίες και δικαιώματα, με αυτονομία και αυτοδιαχείριση.
Μια κοινωνία με επίκεντρο τον άνθρωπο, δημιουργό, κριτή και παραγωγό γνώσεων, ιδανικών και αγαθών. Μια κοινωνία για την οποία θα ισχύει το αυτονόητο:
« Η ελεύθερη ανάπτυξη κάθε ανθρώπου είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη όλων».
Η λέξη ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ είναι που σηματοδοτεί το πραγματικό όνομα και το πραγματικό νόημα στις ιδέες της ελευθερίας και της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και της ισότητας. Προσδιορίζει τις πανανθρώπινες αξίες που δεν μπορεί να είναι φθαρμένες , ακρωτηριασμένες, παραπλανητικές και απωθητικές.
Σηματοδοτεί τη λυτρωτική δύναμη των ιδεών σε όλες τους τις πτυχές, την πολιτική, την κοινωνική, την οικονομική, την πολιτισμική και την ηθική.
Και δεν φοβόμαστε να την πούμε!
Η βάση της προσπάθειας αυτής πρέπει και επιβάλλεται να είναι η προοδευτική βάση του άλλοτε ΠΑΣΟΚ που απέχει έτη φωτός από τις μονεταριστικές και νεοφιλελεύθερες ομάδες που αναίρεσαν το σοσιαλιστικό χαρακτήρα του κινήματος.
Στοιχείο της κρίσης αποτελούν η επίθεση στην πολιτική και στις προοδευτικές πολιτικές σήμερα, η προσπάθεια συμψηφισμού της χρεωκοπημένης νεοφιλελεύθερης πολιτικής με την πολιτική συνολικά και ειδικότερα με την προοδευτική πολιτική, με όρους κατευθυνόμενου φανατισμού εναντίον των προοδευτικών και σοσιαλιστικών δυνάμεων.
Για να ξεκινήσουμε πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.
Με ποιον τρόπο;
Με πραγματική επαναπολιτικοποίηση και επαναϊδεολογικοποίηση του χώρου, με συλλογικές και δημοκρατικές διαδικασίες παντού, από τη βάση προς την κορυφή, με ειλικρινή συζήτηση και με δημοκρατικές αποφάσεις για το τι δέον γενέσθαι, ώστε να ενισχύσουμε τους δεσμούς μας με τα προοδευτικά κοινωνικά κινήματα..
Είναι πάντοτε και παντού, οι κοινωνικές διεργασίες που σου δείχνουν το δρόμο και όχι κινήσεις που αφορούν αποκλειστικά και μόνο συναθροίσεις παραγόντων που αγωνιούν για το πολιτικό τους μέλλον.
Δεν μπορεί η όποια προσπάθεια να αντιμετωπίζει μηχανισμούς προσωπικών συμφερόντων και αξιωματούχους αλλοτινών εποχών.
Τι χρειαζόμαστε; Τι χρειάζεται η χώρα; Τι μπορεί να εκφράσει τη συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας;
Μια παράταξη Δημοκρατική, που πιστεύει στην εξουσία του λαού, από τον λαό, για τον λαό.
Μια παράταξη πραγματικά Πατριωτική που πιστεύει ότι η κατάκτηση της Εθνικής Ανεξαρτησίας αποτελεί προϋπόθεση της λαϊκής κυριαρχίας.
Μια παράταξη ευρωπαϊκή. Αυτό προϋποθέτει τη διαμόρφωση μιας στρατηγικής που θα υπερβαίνει τα σύνορα, χωρίς να χάνονται οι ιδιομορφίες των χωρών και οι ιδιαιτερότητες των πολιτικών σχηματισμών.
Μια παράταξη με στόχο τον μετασχηματισμό, που θέλει να αλλάξει τη ζωή καταργώντας το απαράδεκτο, κάθε φορά που αυτό είναι εφικτό.
Μια παράταξη διεθνιστική, που πιστεύει στο παλιό όνειρο μιας νέας διεθνούς τάξης θεμελιωμένης στην ειρήνη, το δίκαιο και την ανάπτυξη.
Μια παράταξη ρεαλιστική που αρνείται τη μοιρολατρία, θέλει να φέρει την ελπίδα χωρίς να σπείρει ψευδαισθήσεις
Μια παράταξη που υποστηρίζει:
- την ολοκλήρωση. Πιστεύει στην ελευθερία της συνείδησης και της γνώμης σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία.
- την εργασία. Την οποία θεωρεί θεμελιώδη αξία για την ολοκλήρωση. Γνωρίζει πως μια δυναμική οικονομία δεν είναι μια οικονομία που δεν καταστρέφει θέσεις εργασίας, αλλά μια οικονομία που δημιουργεί περισσότερες από όσες καταργεί.
την αναδιανομή. Δεν πιστεύει πως η συσσώρευση του πλούτου σε μερικούς είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την πρόοδο όλων. Αντιθέτως, πιστεύει πως η διαρκής μάχη για την ισότητα είναι κοινωνικά δίκαιη και οικονομικά αποτελεσματική.
Την παιδεία. Θέλει ταυτόχρονα την ακαδημαϊκή υπεροχή και τον εκδημοκρατισμό της πρόσβασης στη γνώση
Την οικολογία
Την ηθική. Σε αυτήν την Αριστερά δεν υπάρχει χώρος για άτομα που έστω κατ’ ελάχιστο εκμεταλλεύτηκαν τη δημόσια θέση τους. Και αυτό οφείλει να το αποδεικνύει καθημερινά.
Την αλληλεγγύη και την ανεκτικότητα. Εκφράζει την αλληλεγγύη της σε κάθε πολίτη της χώρας και αρνείται λογικές ρατσισμού και ξενοφοβίας που οδηγούν στον εκφασισμό της κοινωνίας.
Αυτά συνιστούν από μόνα τους έναν καινούργιο κώδικα επικοινωνίας με τις διάσπαρτες δυνάμεις του χώρου και ελπίζω μια καλή βάση για να χτίσουμε.
Αυτό μας υποχρεώνει να μιλήσουμε εκτός αιθούσης.
Να προτείνουμε προς όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις , προς όλους τους πολίτες, που δεν προβληματίζονται μόνο για την έξοδο από την κρίση αλλά συνειδητοποιούν και ψάχνουν και ελπίζουν για την έξοδο από το σύστημα που γεννά την κρίση και κριτική και Διάλογο και Συνεργασία και Κοινή Δράση σε όλα τα καθημερινά μέτωπα πάλης.
Να δοκιμάσουμε και να προβάλλουμε μια μακρόπνοα και αλληλέγγυα στάση και δημιουργική δράση για μια Ελλάδα ακέραια και κυρίαρχη, ανεξάρτητη και σοσιαλιστική, για μια κοινωνία ανθρώπινη, χωρίς εκμετάλλευση και δίχως αλλοτρίωση.
Να εκφράσουμε και πάλι το κοινωνικά επιθυμητό, αλλά να μπορούμε να ξεχωρίσουμε το πραγματικά αναγκαίο και να προσδιορίσουμε το εφικτό.
Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται να αποκτήσουμε την πολιτική μας αυτονομία σαν σύγχρονη πρόταση κοινωνικής αλλαγής αρνούμενοι το διαμεσολαβητικό χαρακτήρα και ρόλο, που άλλοι θα θέλανε για εμάς.
Αυτό επίσης σημαίνει ότι πρέπει να αποκτήσουμε την αναγκαία αυτογνωσία. Να μπορέσουμε να ανατρέψουμε και να μετασχηματίσουμε δομημένες σχέσεις εξουσίας. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς τη μετάβαση από το προσωπικό – ατομικό στο συλλογικό, στη λήψη των όποιων αποφάσεων.
Η πρωτοβουλία αυτή αφορά όλους όσους μπορούν να αντιληφθούν ότι η συγκρότηση και πάλι της μεγάλης δημοκρατικής και σοσιαλιστικής παράταξης δεν είναι το κάτι που πρέπει να γίνει, αλλά η ικανή, αναγκαία και ιστορικά επιβεβλημένη συνθήκη για την ανατροπή της πορείας εξαθλίωσης της χώρας.
Για αυτό επιμένω πως όσοι κατανοούν την κρισιμότητα των στιγμών δεν μπορούν ούτε να κρύβονται, ούτε να επιλέγουν το παρασκήνιο. Οφείλουν να δηλώσουν παρών, σε έναν κρίσιμο και σημαντικό αγώνα, σε μια μοναδικά ιστορική στιγμή.
Το οφείλουν και το οφείλουμε όλοι μας, στους αγώνες του λαού μας, που δεν μπορεί να ευτελίζονται και να συκοφαντούνται από πολιτικούς και παρατρεχάμενους που είναι επικίνδυνοι για το λαό και τη χώρα.
Τα περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα και πρέπει όλοι μας να πάρουμε τις αποφάσεις μας.
* Τα παραπάνω αποτέλεσαν την εισήγηση μου στη συνάντηση της ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ στις 20 Φεβρουαρίου, στην Αθήνα στο ξενοδοχείο ΤΙΤΑΝΙΑ.