Ο «Καλλικράτης», ο «Κλεισθένης Ι» και η απόλυτη σιωπή!

Όταν μια Κυβέρνηση παρεμβαίνει νομοθετικά στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι λογικό να αναμένεις τις απόψεις όσων ασχολούνται με αυτήν. Πολύ περισσότερο όταν αυτοί δεν «τσιγκουνεύτηκαν» χαρακτηρισμών και κριτικής για το προηγούμενο νομοσχέδιο.

Μου προξενεί εντύπωση η απόλυτη σιωπή των πρώην μελών της «Λαρισαίων Πόλις», που σήμερα δραστηριοποιούνται στη «Συμπαράταξη Λαρισαίων». Ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση μου προκαλεί η σιωπή όσων εξ αυτών (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων),  δραστηριοποιούνται στο Κίνημα Αλλαγής.

Και είναι λογικό να αναρωτιέται κάποιος τι γίνεται, όταν οι ίδιοι δε δίστασαν να προσυπογράψουν την κοινή διακήρυξη των τριών παρατάξεων από την οποία είχε προκύψει η «Συμπαράταξη», κατακεραυνώνοντας τον «Καλλικράτη» και την τότε Κυβέρνηση, φθάνοντας στο σημείο να μιλούν για …διάλυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης!

 Θυμίζω, για την ιστορία, τι υποστήριζαν:

«Η τοπική αυτοδιοίκηση μέσα σ ‘ αυτό το περιβάλλον ζει το δικό της δράμα. Ο Καλλικράτης δεν έλυσε κανένα από τα γνωστά διαχρονικά προβλήματά της, όπως είναι τα οικονομικά και το μοντέλο διοίκησης των Δήμων. Το αντίθετο μάλιστα. Τα όποια θετικά σημεία είχε έμειναν γράμμα κενό (π.χ. συνήγορος του πολίτη στο Δήμο Λάρισας) και μέσα στην κρίση οδήγησε σε αρνητικά αποτελέσματα, επιτείνοντας την διάλυση των δήμων. Οι παλιοί συμμετοχικοί θεσμοί, όπως τα συνοικιακά συμβούλια, «αναβαθμίστηκαν» σε διαμερισματικά συμβούλια και μετατράπηκαν σε εκλογικούς μηχανισμούς. Η μεγάλη πληθυσμιακή διόγκωση των Δήμων απομάκρυνε ακόμα περισσότερο τους αιρετούς από τον απλό πολίτη.»

Ο Καλλικράτης λοιπόν επέτεινε τη … διάλυση των Δήμων!

Και συνέχιζαν:

«Η τοπική αυτοδιοίκηση σήμερα βρίσκεται σε βαθιά κρίση ως αποτέλεσμα εφαρμοζόμενων αντιλαϊκών και αντι-αυτοδιοικητικών κυβερνητικών πολιτικών. Οι τελευταίες μάλιστα εξελίξεις στο χώρο της Τ.Α. διαμορφώνουν καταστάσεις αρνητικές εκρηκτικές και επικίνδυνες, με υπαρκτό τον κίνδυνο κατάρρευσής της. Η οικονομική ασφυξία, οι απολύσεις προσωπικού, η κατάργηση αρμοδιοτήτων ή η  παραχώρηση νέων χωρίς τους αντίστοιχους οικονομικούς πόρους, η άμεση ή έμμεση ιδιωτικοποίηση σημαντικών δραστηριοτήτων της, κοινωνικών αγαθών (π.χ. νερό) και υπηρεσιών και  η εγκατάλειψη κάθε κοινωνικής πολιτικής οδηγούν την Τοπική αυτοδιοίκηση σε αργό θάνατο και στερούν από  τον πολίτη την πρόσβαση σε σημαντικές για την ποιότητα της ζωής του υπηρεσίες. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση από διακριτός, δημοκρατικός πόλος άσκησης τοπικής εξουσίας  μετατρέπεται  σε απλό διαχειριστή-υπηρεσία της κεντρικής εξουσίας.»

Κατάρρευση, αργός θάνατος, αντι-αυτοδιοικητικές πολιτικές, διαχειριστής κ.τ.λ.

Έτσι έπρεπε να αφομοιωθεί μια παράταξη για να βρούνε πεδίο έκφρασης οι προσωπικές στρατηγικές των εμπνευστών της…

Και σήμερα;

Τι άραγε έχουν να πουν οι τότε πρωταγωνιστές για την Κυβερνητική πρόταση των ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ; Πως αλήθεια κρίνουν τον «Κλεισθένη»;

Στο προτεινόμενο νομοσχέδιο υπάρχει η έκφραση της πολιτικής πρότασης των σημερινών κυβερνώντων για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Γιατί σιωπούν;

Από το 2014 μέχρι και σήμερα κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι …

Η χώρα έζησε απίστευτες καταστάσεις αλλά η Τοπική Αυτοδιοίκηση επέζησε σαν θεσμός και απέδειξε, μέσα σε συνθήκες κρίσης , μια υποδειγματική πολιτική σταθερότητα, καλύπτοντας στο σύνολο της, με επιτυχία τις τεράστιες αδυναμίες και παθογένειες του κεντρικού κράτους, μέσα από χιλιάδες κοινωνικές δομές.

Όχι γενικά και αόριστα ούτε τυχαία. Κάπου ακουμπούσε. Και αυτό ήταν τα δύο βασικά νομοσχέδια που διέπουν τη λειτουργία της: Αυτό του 2006 (Κ.Δ.Κ.) και ο … καταραμένος (για αυτούς) Καλλικράτης.

Δεν θα πρέπει να πούνε κάτι;

Αποτελεί μεταρρύθμιση ο “Κλεισθένης”;

Αντιμετωπίζει τα πραγματικά προβλήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης;

Ενισχύεται η εξάρτηση της Αυτοδιοίκησης από το κράτος;

Προωθείται ένα πιο συγκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης σε αντίθεση με τις επιταγές του Συντάγματος;

Τι λένε για το προτεινόμενο εκλογικό σύστημα;

Ποιος θα είναι ο ρόλος του Δημάρχου;

Τι λένε για το νέο ανταποδοτικό τέλος;

Συμφωνούν με την πρόβλεψη ετήσιου ανώτατου ύψους προϋπολογισμού ανά Κοινότητα;

Με τις προθεσμίες που δίνονται για τη σύνταξη και ψήφιση των προϋπολογισμών και των Ο.Π.Δ;

Τι γίνεται με τους περίφημους «παρανόμους παρακρατηθέντες πόρους της Αυτοδιοίκησης΄

Συμφωνούν με το μοντέλο του Δήμου- επιχειρηματία;

Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά ακόμη αλλά νομίζω είναι αρκετά για να δικαιολογούν την αγανάκτηση για τη σιωπή των άλλοτε λαλίστατων, προερχόμενων από τη «Λαρισαίων Πόλις», στελεχών της Δημοτικής Αρχής.

Εκτός και αν συμφωνούν με τα αναφερόμενα σε πρόσφατη ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ Λάρισας ότι « Ο «Κλεισθένης» ξανοίγει μια άλλη εποχή για την τοπική αυτοδιοίκηση στον σύγχρονο κόσμο. Συνεγείρει το σύνολο των παραγωγικών δυνάμεων του κάθε τόπου..»!

Έστω και έτσι δεν πρέπει να μιλήσουν;

«ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ»: Έργα και προμήθειες στους ΟΤΑ χωρίς ελέγχους νομιμότητας!

Προαναγγέλθηκε σαν μια τομή στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και μετά από συνεχόμενες αναβολές και καθυστερήσεις τριάντα περίπου μηνών – κατατέθηκε το προσχέδιο του νόμου που φιλοδοξεί να αντικαταστήσει τον «Καλλικράτη».

Η συζήτηση επικεντρώθηκε στο εκλογικό σύστημα που θα ισχύσει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση καθώς το νομοσχέδιο προβλέπει την εκλογή Δημοτικών – Περιφερειακών Συμβούλων με απλή αναλογική αλλά η πραγματική «αλλαγή» βρίσκεται αλλού:

Στην κατάργηση ουσιαστικά του Ελέγχου Νομιμότητας για την συντριπτική πλειοψηφία  των αποφάσεων των ΟΤΑ, με τις οποίες ανατίθενται έργα, υπηρεσίες, μελέτες και προμήθειες!

Τόσο για τους Δήμους και τις Περιφέρειες, όσο και για τα Νομικά τους Πρόσωπα και τις ΔΕΥΑ,  με τη διάταξη του άρθρου 113 του νέου νόμου, η οποία αντικαθιστά το άρθρο 225 του Καλλικράτη ορίζεται ότι ο έλεγχος νομιμότητας για αναθέσεις έργων, υπηρεσιών, μελετών και προμηθειών θα γίνεται εάν το τίμημα υπερβαίνει το ποσό των 120.000€ μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.!

Σε αντίθεση με τον Καλλικράτη που προέβλεπε τον έλεγχο των αντιστοίχων αποφάσεων από το πρώτο ευρώ!

Παραθέτω το συγκεκριμένο άρθρο, όπως υπάρχει στο προσχέδιο του νόμου:

«Άρθρο 113

Το άρθρο 225 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής:

«Υποχρεωτικός Έλεγχος Νομιμότητας

1. Οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων των δήμων και των περιφερειών, καθώς και των ΝΠΔΔ αυτών, αποστέλλονται υποχρεωτικά για έλεγχο νομιμότητας στην Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α., εφόσον αφορούν: α) ρυθμίσεις κανονιστικού περιεχομένου, β) την ανάθεση έργων, υπηρεσιών, μελετών και προμηθειών, εάν το τίμημα υπερβαίνει το ποσό των εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., γ) την αγορά και εκποίηση, λόγω πώλησης ή δωρεάς κατά κυριότητα, ακινήτων, δ) την κήρυξη αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, ε) τη μίσθωση ακινήτων από τρίτους, στ) τη σύναψη πάσης φύσεως δανείων ζ) την ίδρυση πάσης φύσεως νομικών προσώπων, τη συμμετοχή σε υφιστάμενα νομικά πρόσωπα, καθώς και τη λύση και θέση σε εκκαθάριση νομικών προσώπων σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, η) τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων, με την επιφύλαξη του τελευταίου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 100 και θ) τη διεξαγωγή δημοτικού ή περιφερειακού δημοψηφίσματος.

Στην Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας ΟΤΑ αποστέλλονται προς έλεγχο νομιμότητας και οι αποφάσεις των κοινωφελών επιχειρήσεων, των ΔΕΥΑ και των μονομετοχικών ανωνύμων εταιρειών Ο.Τ.Α. που αφορούν α) αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, β) εκποίηση παγίων περιουσιακών στοιχείων, γ) αγορά και εκποίηση ακινήτων, δ) σύναψη δανείων και ε) ανάθεση έργων, υπηρεσιών, μελετών και προμηθειών, εάν το τίμημα υπερβαίνει το ποσό των εκατόν είκοσι χιλιάδων (120.000) ευρώ μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α στ) μίσθωση ακινήτων από τρίτους και ζ) τη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων, με την επιφύλαξη της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 100. Επίσης, αποστέλλονται προς έλεγχο νομιμότητας οι αποφάσεις και ο προϋπολογισμός των Περιφερειακών Ταμείων Ανάπτυξης. Οι ετήσιες οικονομικές καταστάσεις αυτών κοινοποιούνται στην Αυτοτελή Υπηρεσία Εποπτείας Ο.Τ.Α.»

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Όλες οι απευθείας αναθέσεις ( έργα, υπηρεσίες, μελέτες, προμήθειες μέχρι 20.000€), όλοι οι πρόχειροι διαγωνισμοί (έργα, υπηρεσίες, μελέτες, προμήθειες μέχρι 60.000€) και όλοι οι ανοικτοί διαγωνισμοί (έργα, υπηρεσίες, μελέτες, προμήθειες μέχρι 120.000€) θα πραγματοποιούνται χωρίς να υπάρχει η υποχρέωση του ελέγχου νομιμότητας από την αρμόδια ελεγκτική Αρχή με ότι αυτό συνεπάγεται στον τομέα της διαφάνειας, της οικονομικής διαχείρισης αλλά και της σπατάλης δημοσίου χρήματος και βεβαίως της νομιμότητας αποφάσεων.

Πρόκειται για τη συντριπτική πλειοψηφία των σχετικών αποφάσεων.

Είναι απορίας άξια η λογική της συγκεκριμένης πρότασης, καθώς μιλάμε για συμβάσεις δις ευρώ, που θα ανατίθενται χωρίς τον απαιτούμενο έλεγχο. Το Υπουργείο και κατά συνέπεια η Κυβέρνηση δεν αντιλαμβάνεται το πρόβλημα που θα δημιουργηθεί; Δεν την ενδιαφέρει;

Το μόνο λογικό συμπέρασμα που μπορεί να βγάλει κάποιος, αν η συγκεκριμένη διάταξη παραμείνει ως έχει, είναι πως στα πλαίσια της μικροπολιτικής και ενός περίεργου παζαριού, η Κυβέρνηση επιχειρεί να «δωρίσει» την κατάργηση ουσιαστικά του ελέγχου νομιμότητας για τις πιο κρίσιμες αποφάσεις των ΟΤΑ, προκειμένου να μειώσει τις αντιδράσεις για το εκλογικό σύστημα.

Πρόκειται δηλαδή για το «τυράκι στη φάκα» της κυβερνητικής πολιτικής, που μπορεί σήμερα να προτείνει την αποτίναξη των δεσμών του ελέγχου για  τις αποφάσεις στις οποίες μπορεί να γίνει το μεγαλύτερο «παιχνίδι» (ειδικά στις απευθείας αναθέσεις) από τους αιρετούς αλλά προοπτικά θα οδηγήσει σε τεράστια προβλήματα τους ΟΤΑ, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Είναι προφανές ότι η συγκεκριμένη απόφαση δεν προάγει ούτε τη διαφάνεια, ούτε τη χρηστή διοίκηση αντίθετα πριμοδοτεί την αδιαφάνεια και τον παλαιοκομματισμό.

Μένει να αποδειχθεί αν οι αιρετοί θα παίξουν το ρόλο του ποντικού που δαγκώνει το τυρί στη φάκα… Αν αυτό συμβεί θα είναι μελλοντικά άξιοι της μοίρας τους…