Πρόσθετα μέτρα ύψους 14,6 δισ. ευρώ μέχρι το 2014, που θα βουλιάξουν την οικονομία σε νέα ύφεση, βαθύτερη του -5% κατά το 2012, βίαιες ανατροπές στα εργασιακά, νέα φορολογικά βάρη σε εισοδήματα και ακίνητα και απελευθέρωση επαγγελμάτων, υπηρεσιών και αγορών, επιβάλλει το νέο μνημόνιο που συνοδεύει τη δανειακή σύμβαση.
Το ύψος των άμεσων μέτρων που καλείται να λάβει η κυβέρνηση με τον εφαρμοστικό νόμο που θα ψηφιστεί εντός 15 ημερών φτάνει στο ποσό των 3,2 δισ. ευρώ, αλλά τον Ιούνιο, με την επικαιροποίηση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, θα ακολουθήσει νέο πακέτο μέτρων, το κόστος των οποίων έχει προσδιοριστεί κάθε έτος σε 2,75% του ΑΕΠ (ή 5,7 δισ. ευρώ) για τα έτη 2013 και 2014. Συνολικά δηλαδή τα μέτρα του Ιουνίου θα φτάσουν σε 11,4 δισ. ευρώ, ενώ με την προσθήκη και των άμεσων μέτρων, του 2012, το κόστος φτάνει στο ποσό των 14,6 δισ. ευρώ.
Αν η ύφεση είναι βαθύτερη της αναμενόμενης, έρχονται και νέα μέτρα και επέκταση της διάρκειας δημοσιονομικής προσαρμογής, πέραν του 2014. «Θα διαβουλευτούμε με την Ε.Ε., την ΕΚΤ και του ΔΝΤ σε περίπτωση σημαντικά βαθύτερης ύφεσης από την αναμενόμενη για να αξιολογήσουμε αν η πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής πρέπει να επεκταθεί πέρα από το 2014», αναφέρει το μνημόνιο. Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να επανέλθει σε θετικές τιμές ανάπτυξης «από τρίμηνο σε τρίμηνο το 2013».
Εφόσον το 2013 η οικονομία θα επανέλθει σε αύξηση του ΑΕΠ, αυτό σημαίνει ότι το 2012, η ύφεση θα υπερβεί το 4% ή 5%, ώστε με την ανάπτυξη του 2013, σωρευτικά στη διετία (2012-13) η μέση ύφεση να είναι μεταξύ του 4% και 5%.
Ταυτόχρονα αλλάζουν ριζικά οι στόχοι του προϋπολογισμού οι οποίοι αναθεωρούνται με συμπληρωματικό προϋπολογισμό, ώστε να προσαρμοστούν τα μεγέθη στα νέα δεδομένα.
Εγκαταλείπεται ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα φέτος ύψους 1,1% του ΑΕΠ ή 2,4 δισ. ευρώ και αντικαθίσταται με πρωτογενές έλλειμμα ύψους 1% του ΑΕΠ ή 2,06 δισ. ευρώ. Τίθεται νέος φιλόδοξος στόχος για την επίτευξη ενός πρωτογενούς πλεονάσματος της γενικής κυβέρνησης ύψους 3,6 δισ. ευρώ το 2013 και 9,5 δισ. ευρώ το 2014. Εφόσον επιβεβαιωθεί η εξέλιξη αυτή «υπερβαίνει το πρωτογενές ισοζύγιο που σταθεροποιεί το χρέος της Ελλάδας και θα επιτρέψει στο χρέος να μειωθεί σταδιακά».
Ασφαλιστικό
Η σύμβαση προβλέπει τη σύσταση ανώνυμης εταιρείας αποκλειστικού σκοπού, με την επωνυμία Ταμείο Στήριξης Ασφαλιστικού Συστήματος Α.Ε., στην οποία θα μεταφερθούν ακίνητα του Δημοσίου και των Ταμείων, με σκοπό την αξιοποίησή τους και την κάλυψη μέρους των απωλειών που θα υποστούν τα Ταμεία από το PSI.
Η κυβέρνηση ανέλαβε δέσμευση να ψηφίσει, πριν από την εκταμίευση της πρώτης δόσης, ενός νόμου – πλαισίου, σε μια εις βάθος αναθεώρηση της λειτουργίας των δευτεροβάθμιων / επικουρικών δημόσιων συνταξιοδοτικών ταμείων. Σκοπός της αναθεώρησης είναι η σταθεροποίηση των δαπανών για συντάξεις, η εγγύηση της προϋπολογιστικής ουδετερότητας των εν λόγω Ταμείων και η διασφάλιση της μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του συστήματος. Η ατομική σύνταξη θα υπολογίζεται με βάση:
– ένα θεωρητικό ποσοστό απόδοσης, το οποίο σχετίζεται με το ρυθμό αύξησης του μισθολογικού κόστους των ασφαλισμένων,
– έναν παράγοντα αειφορίας, ο οποίος αναπροσαρμόζει τις παροχές, ώστε να εξαλείφει αμέσως τυχόν μελλοντικές ανισορροπίες, αν αυτές προκύψουν.
Η κυβέρνηση θα μειώσει τις ονομαστικές επικουρικές συντάξεις από τον Ιανουάριο του 2012, με σκοπό την εξάλειψη των ελλειμμάτων. Το νέο ενιαίο Ταμείο εγκαθιστά, με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, ένα μηχανογραφικό σύστημα ατομικών λογαριασμών συνταξιοδότησης.
Αποχώρηση 150.000 δημοσίων υπαλλήλων
Η κυβέρνηση δημοσιεύει και επικαιροποιεί ανά τρίμηνο τα σχέδιά της για στελέχωση του Δημοσίου ανά τμήμα για την περίοδο μέχρι το 2015, σύμφωνα με τον κανόνα «μία πρόσληψη ανά 5 αποχωρήσεις από την υπηρεσία».
Τα σχέδια στελέχωσης θα πρέπει να συμβαδίζουν με το στόχο της μείωσης των θέσεων στο Δημόσιο κατά 150.000 από το τέλος του 2010 έως και το τέλος του 2015 και εάν παραστεί ανάγκη η κυβέρνηση θα θεσπίσει προσωρινό «πάγωμα» των προσλήψεων. Στο πλαίσιο αυτό η συνολική είσοδος στις επαγγελματικές σχολές (π.χ, στρατιωτικές και αστυνομικές ακαδημίες) ελαττώνεται σε επίπεδο που να συνάδει προς τα πλάνα προσλήψεων. Εντός του 2012, 15.000 χιλιάδες άτομα πλεονάζοντος προσωπικού μετατίθενται σε καθεστώς εργασιακής εφεδρείας, προερχόμενα κυρίως από φορείς ή μονάδες που κλείνουν ή συρρικνώνονται σε μέγεθος.
Στο αγγλικό δίκαιο τα νέα ομόλογα
Στο αγγλικό δίκαιο θα υπάγονται τα νέα ομόλογα που θα αντικαταστήσουν τα υφιστάμενα, στο πλαίσιο του PSI, ενώ παράλληλα η οριστική σύμβαση προβλέπει και την επαναγορά ελληνικών ομολόγων, που κατέχουν κεντρικές τράπεζες, μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ταυτόχρονα προβλέπεται πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 5,7 δισ. ευρώ, προκειμένου να αποπληρωθούν τόκοι που λήγουν το Μάρτιο.
Η δημόσια πρόσκληση, προς τους κατόχους ομολόγων, για τη συμμετοχή στο PSI αναμένεται μέχρι την Παρασκευή και ενώ πιέζουν ασφυκτικά οι προθεσμίες. Λίγο νωρίτερα ή ταυτόχρονα, θα νομοθετηθούν οι ρήτρες συλλογικής δράσης (CACs), που σημαίνει ότι αν αποδεχθεί τους όρους του PSI ένα συγκεκριμένο ποσοστό επενδυτών, οι όροι του επεκτείνονται υποχρεωτικά σε όλους.
Στους ιδιώτες επενδυτές που θα αποδεχτούν τους όρους, διαγράφεται το 50% της ονομαστικής αξίας και θα δοθούν, νέα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου υπαγόμενα στο αγγλικό δίκαιο, σε ποσοστό 35% της αρχικής ονομαστικής αξίας και ομόλογα διετούς διάρκειας του EFSF που θα καλύπτουν το 15% της ονομαστικής αξίας των υφιστάμενων τίτλων. Αρχικά επρόκειτο το 15% να διατεθεί με τη μορφή μετρητών. Τα επιτόκια των νέων ομολόγων θα έχουν ρήτρα ανάπτυξης.
Προκειμένου να υλοποιηθεί το PSI, σύμφωνα με το κείμενο της δανειακής σύμβασης, η χρηματοδότηση της Ελλάδας, προβλέπει την παροχή των ακόλουθων πιστώσεων:
– Δάνειο 30 δισ. ευρώ, για να καλύψει τις υποχρεώσεις του απέναντι στους ιδιώτες ομολογιούχους που θα συμμετάσχουν στη διαδικασία του PSI.
– Δάνειο 35 δισ. ευρώ, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας «πιστωτικής αναβάθμισης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας», μέσω της οποίας θα χρηματοδοτηθεί η επαναγορά ελληνικών κρατικών ομολόγων από τις Εθνικές Κεντρικές Τράπεζες των χωρών μελών της Ευρωζώνης. Τα ομόλογα αυτά βρίσκονται στην κατοχή των Εθνικών Κεντρικών Τραπεζών ως εξασφάλιση (ενέχυρο) για νομισματικές πράξεις με «επιλεγμένους αντισυμβαλλόμενους». Η επαναγορά των ομολόγων αυτών θα γίνει, για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου, από την ΕΚΤ.
– Δάνειο 5,7 δισ. ευρώ, για να αποπληρωθούν δεδουλευμένοι τόκοι που απορρέουν από ορισμένα ανεξόφλητα κρατικά ομόλογα της Ελλάδος τα οποία θα ενταχθούν στη διαδικασία του PSI.
– Δάνειο 23 δισ. ευρώ, για να χρηματοδοτηθούν οι ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών που θα προκύψουν λόγω της ζημίας που θα υποστούν από το «κούρεμα» κατά 50% της ονομαστικής αξίας των ομολόγων που διατηρούν στα χαρτοφυλάκιά τους.
Με κοινές μετοχές οι τράπεζες
Με κοινές μετοχές, με αναστολή ψήφου για 5 χρόνια και μετατρέψιμα ομολογιακά δάνεια, θα υλοποιηθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, μετά τις απώλειες που θα υποστούν από το PSI.
Ειδικότερα προβλέπεται ότι βάσει της αξιολόγησης της βιωσιμότητάς τους και των σχεδίων τους για άντληση κεφαλαίων, έως το τέλος Απριλίου 2012, η Τράπεζα της Ελλάδας θα κοινοποιήσει στις τράπεζες συγκεκριμένες προθεσμίες για την άντληση κεφαλαίων από την αγορά. Οι προθεσμίες για την άντληση κεφαλαίων θα οριστούν για κάθε τράπεζα, ανά περίπτωση, με μέγιστη διάρκεια έως το γ’ τρίμηνο του 2012.
Οι τράπεζες που υποβάλλουν βιώσιμα σχέδια άντλησης κεφαλαίων θα έχουν την ευκαιρία να αιτηθούν και να λάβουν δημόσια στήριξη, κατά τρόπο που διατηρεί τα κίνητρα του ιδιωτικού τομέα για την εισφορά κεφαλαίων και ελαχιστοποιεί έτσι το βάρος προς τους φορολογούμενους. Πιο συγκεκριμένα, οι τράπεζες θα είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια από το Ελληνικό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) μέσω κοινών μετοχών και υπό αίρεση μετατρέψιμων ομολόγων.
Η κυβέρνηση θα διασφαλίσει ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν επιχειρηματική αυτονομία τόσο de jure όσο και de facto. Τα δικαιώματα ψήφου του ΕΤΧΣ για τις κοινές μετοχές που κατέχει θα είναι αυστηρά περιορισμένα σε συγκεκριμένες στρατηγικές αποφάσεις.
Ορίζεται ακόμα πως όλες οι τράπεζες θα πρέπει να επιτύχουν ένα δείκτη βασικών πρωτοβάθμιων κεφαλαίων (core tier 1 capital ratio) στο 9% έως το γ’ ‘τρίμηνο του 2012, φθάνοντας το 10% εντός του β’ τριμήνου του 2013.
Αυξήσεις στο ρεύμα (νέες) θα δούμε πολύ πιθανόν το επόμενο διάστημα σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο νέο μνημόνιο!
ΡΑΟΥΛΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ 